ذره بین موتور جستجوی جایگزین گوگل

با گسترش اینترنت و وابستگی روزافزون کاربران به جستجوهای آنلاین، موتورهای جستجو نقش مهمی در دسترسی سریع به اطلاعات ایفا می‌کنند. در حالی که گوگل به عنوان بزرگ‌ترین موتور جستجوی جهان شناخته می‌شود، کشورهای مختلف تلاش کرده‌اند موتورهای جستجوی بومی خود را توسعه دهند تا از نظر امنیت، حریم خصوصی و ارائه خدمات محلی، نیازهای کاربران را بهتر پوشش دهند.

در ایران نیز شرکت همراه اول اقدام به راه‌اندازی موتور جستجوی بومی ذره‌بین کرده است که با هدف کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی و ارائه خدمات بهینه به کاربران فارسی‌زبان طراحی شده است. اما آیا ذره‌بین می‌تواند جایگزین مناسبی برای گوگل باشد؟ این مقاله به بررسی ویژگی‌ها، مزایا و وضعیت استقبال از این موتور جستجوی ایرانی می‌پردازد.

گفته شده است تماشای ویدئو در شبکه‏‌های اجتماعی و وبسایت‌‏‌های دیگر، در تب ویدئوی ذره‌بین، همیشه با ترافیک نیم ‌بها محاسبه می‏‌‌گردد. از ویژگی‌های دیگر آن این است که برای این جستجوگر ذکر شده است باید به موارد زیر اشاره کرد:

1.  ‏زبان مورد استفاده در مرورگر ذره‌بین فارسی‌ است.
2.  ذره‌بین امکان جست ‌و جو و دسترسی طبقه‌بندی‌ شده به متن، تصویر، ویدئو (کلیپ، فیلم و سریال) و موسیقی را فراهم می‌کند.
3.  جست ‌و جو در ذره بین، ساده ا‌ست و نیاز به هیچ تخصصی ندارد.
4.  سرعت جست ‌و جو و رسیدن به نتیجه‌ دلخواه در ذره بین بالا است؛ تنها با یک کلیک!

موتور جستجو ذره‌بین چیست؟

ذره‌بین به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین موتورهای جستجوی بومی ایران، حاصل سال‌ها تحقیق و توسعه توسط متخصصان داخلی است. این پلتفرم که در اسفند ۱۳۹۹ توسط همراه اول (به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اپراتورهای ارتباطی کشور) رونمایی شد، از همان ابتدا با شعار "جستجوی هوشمند، سریع و ایرانی" توجه بسیاری را به خود جلب کرد.

در شرایطی که تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی دسترسی کاربران ایرانی به سرویس‌های جهانی را با چالش مواجه کرده، ظهور چنین محصولاتی نشان‌دهنده ظرفیت بالای فناوری اطلاعات ایران در ایجاد راهکارهای جایگزین است. ذره‌بین نه‌تنها یک موتور جستجو، بلکه پروژه‌ای استراتژیک برای کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی محسوب می‌شود. 

ویژگی‌های موتور جستجوی ذره بین 

ذره‌بین دارای امکانات متنوعی است که آن را از سایر موتورهای جستجو متمایز می‌کند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارتند از:

• پشتیبانی کامل از زبان فارسی: نتایج جستجو در ذره‌بین برای کاربران فارسی‌زبان بهینه شده است.
• جستجوی چندرسانه‌ای: امکان جستجو در میان تصاویر، ویدئوها، اخبار و موسیقی فراهم است.
• رابط کاربری ساده و روان: استفاده از این موتور جستجو نیاز به مهارت خاصی ندارد و کاربران به‌راحتی می‌توانند از آن استفاده کنند.
• سرعت بالا: نتایج جستجو در ذره‌بین با سرعت بالایی نمایش داده می‌شود.
• مصرف اینترنت نیم‌بها: جستجو در سایت‌های داخلی از طریق ذره‌بین با تعرفه نیم‌بها محاسبه می‌شود.
• دسترسی آسان: این موتور جستجو از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی و مرورگرهای وب در دسترس کاربران قرار دارد.

مزیت‌های رقابتی ذره‌بین نسبت به سایر جستجوگرها

۱. بهینه‌سازی برای محتوای فارسی
- الگوریتم‌های اختصاصی برای درک بهتر جستارهای فارسی
- اولویت‌دهی به سایت‌های معتبر داخلی در نتایج جستجو

۲. امنیت و حریم خصوصی
- میزبانی داده‌ها در سرورهای داخلی
- عدم ردیابی و ذخیره‌سازی اطلاعات کاربران برای اهداف تبلیغاتی (برخلاف برخی رقبای خارجی)

۳. یکپارچه‌سازی با خدمات دیجیتال همراه اول
- امکان اتصال به سرویس‌هایی مانند اپلیکیشن من، هایوب و پرداخت الکترونیک
- تخفیف‌های ویژه برای مشترکین همراه اول

۴. فناوری‌های نوین به کار رفته
- استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود نتایج جستجو
- سیستم پیشنهاد هوشمند (Auto-suggest) برای تکمیل خودکار عبارات جستجو 

آینده ذره‌بین: مسیر پیش رو

براساس اعلام همراه اول، نسخه‌های آینده ذره‌بین شامل این ویژگی‌ها خواهد شد:
جستجوی صوتی (Voice Search) برای سهولت استفاده
پاسخ‌های مستقیم به پرسش‌های پیچیده (مانند وضعیت آب‌وهوا یا محاسبات ریاضی)
یکپارچه‌سازی با دستیارهای هوشمند مانند "آوا" (دستیار صوتی همراه اول) 

موتور جستجوی ذره بین را از کجا دانلود کنیم؟

کاربران اندروید می‌توانند اپلیکیشن ذره‌بین را از اپ‌استورهای داخلی مانند کافه‌بازار و مایکت دانلود و نصب کنند. همچنین نسخه تحت وب این موتور جستجو از طریق مرورگرهای اینترنتی در دسترس است. در حال حاضر، نسخه‌ای برای سیستم‌عامل iOS ارائه نشده است.
بنابراین، همانطور که سایر برنامه‌ها را از اپ استور دانلود می‌کنید، به راحتی می‌توانید ذره بین را جستجو کرده و دانلود کنید. 

وضعیت استقبال از موتور جستجوی ایرانی ذره بین

با وجود تلاش‌های همراه اول برای ترویج استفاده از ذره‌بین، استقبال از آن در مقایسه با موتورهای جستجوی بین‌المللی همچنان محدود است. بسیاری از کاربران ایرانی به دلیل عادت به استفاده از گوگل و عملکرد پیشرفته آن، ترجیح می‌دهند از موتورهای جستجوی خارجی استفاده کنند. با این حال، افزایش امکانات و بهبود الگوریتم‌های جستجو می‌تواند به افزایش محبوبیت ذره‌بین کمک کند.
بنابراین احتمالاً مدت زمان زیادی باید به انتظار مشاهده عاقبت این پروژه نشست. 

شباهت نتایج جستجوی ذره‌ بین با گوگل

بررسی‌ها نشان داده است که نتایج نمایش داده‌شده در ذره‌بین شباهت زیادی به نتایج گوگل دارد. بسیاری از پیشنهادات (Suggestions) و لینک‌های پیشنهادی در این موتور جستجو با آنچه که در گوگل مشاهده می‌شود یکسان هستند. همچنین، سایت‌هایی مانند ویکی‌پدیا، خبرگزاری‌های داخلی و وب‌سایت‌های معتبر فارسی معمولاً در صدر نتایج جستجوی ذره‌بین قرار دارند.

برای مثال می‌توانیم نمونه‌های زیر را در نظر بگیریم، با جستجوی کلمه «استارلینک»، ترتیب نتایج نشان داده‌ شده در موتور جستجوی گوگل و ذره ‌بین به این صورت است:

• صفحه‌ ویکی ‌پدیای استارلینک
• مقاله‌ی استارلینک در زومیت
• وب‌سایت استارلینک
• خبرگزاری مهر
• انتخاب
• ایسنا
• ایرنا
• دنیای اقتصاد

عبارات پیشنهادی نشان داده ‌شده در انتهای صفحات جست ‌و جو نیز تقریبا یکسان است:

جستجوی عبارت استارلینک در ذره بین:

جستجوی عبارت استارلینک در گوگل:

جستجوی تصاویر در ذره‌بین:

با نگاهی گذرا به قسمت جستجوی تصاویر متوجه خواهیم شد که تصاویر نشان داده شده در موتور جستجوی ذره ‌بین تقریباً مشابه همان نتایج جستجوی تصاویر گوگل و از منابع دقیقاً یکسان است و تنها ترتیب نمایش این نتایج فرق می‌‌کند. کلمات پیشنهادی از سوی گوگل و ذره بین که در قسمت بالای جستجوی تصاویر نشان داده می‌شود نیز دقیقاً مشابه یکدیگر است.

یکی از امکانات جذاب ذره‌بین، قابلیت جستجوی تصاویر است. با این حال، بررسی‌های انجام‌شده نشان داده‌اند که بسیاری از تصاویر نمایش داده‌شده در نتایج جستجوی ذره‌بین از منابعی مانند گوگل بارگذاری می‌شوند. در برخی موارد، تصاویر بندانگشتی (Thumbnails) مستقیماً از دامنه gstatic.com (متعلق به گوگل) نمایش داده می‌شوند که این موضوع سؤالاتی را درباره استقلال این موتور جستجو مطرح کرده است.

بیشتر بخوانید: طراحی سایت فروشگاهی 

جستجوی تصاویر در گوگل:

جستجوی تصاویر در ذره بین:

با این‌ وجود، جناب آقای یاسر رایگانی، مدیر مسئول ارتباطات همراه اول در جواب به پرسش یک کاربر در حساب توئیتر اینگونه می‌گوید که نتایج موتور جستجوی ذره ‌بین، مستقل از دیگر موتور جستجوها است.

ابولحسن فیروز آبادی رئیس مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه در مرکز مانیتورینگ پلتفرم‌‌های دیجیتال همراه اول تمهیداتی فراهم شده تا وضعیت استفاده از سکوها، برنامک‌ها و اپلیکیشن‌‌های ایرانی رصد شود، گفت: «در این مرکز VODها، سکوی آموزشی شاد، پیام‌ رسان‌‌ها که حداقل شامل چهار پیام‌ رسان با تاثیر وسیع ملی هستند، برای استفاده مردم مانیتور می‌شود.»

امکانات موتور جستجوی ذره بین

‏همچنین بیان شده است که در بستر موتور جستجوی ذره‌ بین می‌توان به این موارد نیز دسترسی داشت:

1. دسته‌بندی نتایج: امکان مشاهده نتایج در قالب دسته‌بندی‌های مختلف مانند اخبار، ویدئوها و تصاویر.
2. پیشنهادات جستجو: نمایش پیشنهادات جستجوی مرتبط برای سرعت‌بخشیدن به فرآیند جستجو.
3. جستجوی ایمن: قابلیت فیلتر کردن نتایج نامناسب برای کاربران مختلف.
4. دسترسی سریع به اخبار و محتوای داخلی: نمایش محتوای بهینه‌شده برای کاربران ایرانی با تأکید بر اخبار داخلی و سایت‌های فارسی‌زبان.

علیرغم این که راه‌اندازی پروژه‌ی موتور جستجوگر ذره بین ایرانی با هزینه کردن بودجه‌های میلیاردی همراه بوده اما متاسفانه نتوانست توجه و علاقه کاربران را جلب کند. طبیعی است در روزگار ما که رشد و گسترش تکنولوژی و بسیاری از پیشرفت‌ها در حوزه جستجوگرها به ثانیه‌ها وابسته است نتوانیم با ابر قدرت‌های جهانی مقابله موفقیت‌آمیزی داشته باشیم. اما این نکته مثبت را می‌توانیم یادآور شویم که موتور جستجوی ذره بین نسبت به سایر جستجوگرهای ایرانی روند رشدی قابل توجهی را نشان می‌دهد. همین نکته نقطه امیدی است که بتوانیم روند روبه رشدی را در آینده پیش‌بینی کنیم. 

سخن آخر

ذره‌بین به عنوان یک موتور جستجوی بومی ایرانی، تلاش کرده است جایگزینی برای گوگل باشد. این موتور جستجو مزایایی مانند پشتیبانی از زبان فارسی، مصرف اینترنت نیم‌بها و سرعت بالا در دسترسی به محتوای داخلی را ارائه می‌دهد. با این حال، چالش‌هایی مانند وابستگی به داده‌های گوگل، استقبال محدود کاربران و عدم ارائه الگوریتم‌های پیشرفته جستجو، از مشکلاتی هستند که می‌توانند آینده این موتور جستجو را تحت تأثیر قرار دهند. برای موفقیت ذره‌بین، توسعه‌دهندگان آن باید بر بهبود الگوریتم‌های جستجو، افزایش استقلال از موتورهای خارجی و ارائه تجربه کاربری بهتر تمرکز کنند.

حال باید منتظر بود و مشاهده کرد سرنوشت موتور جستجوی بومی ذره بین چه خواهد بود و به کجا ختم خواهد شد. هرچند کارکرد اولیه‌ آن نشان دهنده این است که ممکن است برتری‌هایی نسبت به نمونه‌های بومی دیگر داشته باشد، اما اینکه تا چه میزان می‌‌تواند به نمونه‌های بین‌المللی نزدیک شده و اصولاً چه ارزش افزوده‌ای برای کاربران ایجاد می‌کند، سوالات مهمی هستند که تنها زمان پاسخ آن‌‌ها را مشخص خواهد کرد.

آیا از مرورگر ذره بین استفاده کرده‌اید؟ نظرتان درباره آن را برای مخاطبان ناپ شاپ بنویسید تا دیگران از تجربیات شما استفاده کنند.